تفاوت در جذب و بهره‌وری فسفر در دو رقم گیاه گوجه‌فرنگی (Solanum lycopersicum Mill.)

کمبود فسفر یکی از بیماری‌های تغذیه‌ای رایج در گیاهان زراعی و باغی است. گونه‌ها و ژنوتیپ‌های مختلف از نظر تحمل کمبود از یکدیگر متفاوتند. در پژوهش حاضر، آثار کمبود فسفر در یک رقم بومی (پیاذر) و یک رقم وارداتی (بهتا) گیاه گوجه‌فرنگی به منظور بررسی سازوکارهای تفاوت بین رقمی نسبت به کمبود فسفر در محیط هیدروپونیک مطالعه شده است. کمبود فسفر موجب کاهش وزن خشک اندام هوایی و ریشه شد که این کاهش در رقم بهتا بیش از پیاذر بود. غلظت رنگیزه‌های برگ، شاخص‌های فلوئورسانس کلروفیل و نیز تثبیت دی اکسید کربن در رقم بهتا بیش از پیاذر تحت تأثیر کمبود فسفر قرار گرفت. کمبود فسفر موجب افزایش غلظت قندهای محلول، نشاسته و آمینو اسیدهای آزاد گردید اما غلظت پروتئین کاهش پیدا کرد. غلظت فسفر در شرایط کمبود در هر دو رقم کاهش یافت و در گیاهان دچار کمبود، فسفر بیشتری در رقم پیاذر به برگ و در رقم بهتا به ساقه اختصاص پیدا کرد. غلظت فسفر برگ‌های مسن طی دوره رشد 58-67 درصد کاهش یافت اما در برگ‌های جوان‌تر 220-350 درصد افزایش پیدا نمود که دال بر بازانتقالی فسفر از برگ‌های مسن به برگ‌های جوان بود. تفاوت‌های بین رقمی از نظر شدت بازانتقالی مشاهده نگردید اما در شرایط کمبود فسفر شدت بازانتقالی بیشتر بود. نتایج این پژوهش نشان داد که تفاوت در تحمل کمبود فسفر بین این دو رقم هم به تفاوت در جذب و هم به تفاوت در بهره‌وری فسفر مربوط است.